یکی از رایج‌ترین علل جدایی در زوج‌های امروزی، گرفتار شدن زن یا مرد در دام اعتیاد است. این اعتیاد ممکن است به مواد مخدر یا مشروبات الکلی باشد. اغلب زندگی‌هایی که تحت تاثیر اعتیاد به ویژه از سوی مرد قرار می‌گیرند، نه تنها آسایش و سلامت خانواده را در خطر می‌اندازد، بلکه آسیب‌های روحی و روانی بسیاری را رقم می‌زند. از همین رو پرونده‌های طلاق بسیاری در دادگاه‌ها باز می‌مانند؛ چراکه زن از قوانین آگاهی کافی نداشته و توان اثبات اعتیاد و دشواری ادامه زندگی را ندارد. در نتیجه یا مجبور به تحمل اوضاع می‌شود و یا مدت طولانی را با بلاتکلیفی سپری می‌کند. با توجه به عدم آگاهی کافی عموم مردم در همین زمینه، تصمیم گرفتیم در این مقاله به شرایط طلاق به دلیل اعتیاد و نحوه اثبات آن، بپردازیم. پس با ما همراه باشید.
آیا زنان می توانند به دلیل اعتیاد از همسر خود جدا شوند؟
به طور کلی می‌دانیم که حق طلاق با مرد است و زن به راحتی نمی‌تواند آغازکننده جدایی باشد. در ماده 1121 قانون ذکر شده است که اگر مرد دارای مشکلاتی مانند جنون باشد، همسر او می‌تواند درخواست فسخ نکاح بدهد که این معادل طلاق نیست.
اما در ماده 1130 قانون نیز برخی موارد به عنوان عسر و حرج در نظر گرفته شده‌اند که اگر زن بتواند یکی از آن‌ها را اثبات کند، دادگاه مرد را وادار به طلاق می‌کند. درصورتی هم که موفق به این اجبار نباشد، حاکم شرع طلاق را می‌دهد.
اما عسر و حرج چیست؟ شرایط تعریف‌شده‌ای در قانون که ادامه زندگی را برای زنان، دشوار می‌سازد. به عنوان مثال برای همین مسئله اعتیاد، درصورتی‌که اعتیاد آقا در روال عادی زندگی زناشویی مشکل‌ساز باشد و یا نسبت به ترک اعتیاد مقاومت کند، شامل عسر و حرج می‌شود.
شرایط طلاق به دلیل اعتیاد چیست؟
شاید با خواندن بخش قبل فکر کنید که روال جدایی در این پرونده‌ها کار سختی نیست اما باید بگوییم که سخت در اشتباهید! چرا؟
اولین دلیل اینکه اعتیاد به هر چیز و با هر شدتی، امکان جدایی را فراهم نمی‌آورد. دومین دلیل هم اینکه باید توسط دادگاه بررسی و تایید شود که اعتیاد همسر، موجب اختلال در زندگی آن‌ها شده است.
سختی کار اینجا است که دادگاه شرایط مشخصی را برای میزان اعتیاد، نوع اعتیاد، دفعات ترک و بازگشت مجدد به اعتیاد و مواردی از این قبیل را به صورت واضح تعیین نکرده است و از همین رو نمی‌توان به طور دقیق بیان کرد که در چه صورت، اعتیاد از منظر دادگاه، زندگی مشترک را دچار اختلال می‌نماید.
از همین رو در ابتدای تقاضا برای جدایی در چنین پرونده‌هایی، دادگاه فرد مبتلا را به مراکز ترک اعتیاد فرستاده و به او فرصت بهبودی می‌دهند. حال ممکن است برخی برای همیشه ترک کرده و. زندگی خود را نجات دهند؛ برخی هم ممکن است چندین بار ترک کنند اما باز در این دام گرفتار شوند.
در کنار این موارد، فرآیند اثبات اعتیاد همسر نیز اضافه می‌شود که خود فرآیند بسیار سخت و چالشی به ویژه برای زنان خواهد بود.
طلاق به دلیل اعتیاد به ترامادول: با در نظر داشتن شرایط مذکور، اعتیاد به ترامادول می‌تواند منجر به طلاق گردد اما مشروط بر اینکه به قصد درمانی مصرف نشود.
طلاق به دلیل اعتیاد به مشروبات الکلی: در صورتی که مصرف الکل همسر، ادامه زندگی را دچار مشکل کند و اقدامی هم برای ترک آن از خود نشان ندهد، طلاق برای خانم امکان پذیر است.
استعمال چه موادی و به چه میزان باعث حق طلاق می‌شود؟
در طلاق به دلیل اعتیاد شوهر باید بدانیم که قانون‌گذار به صراحت ذکر نموده اعتیاد باید به گونه‌ای باشد که به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد کند. درنتیجه استعمال مقدار مشخصی از مواد مخدر یا روان‌گردان توسط فردی می‌تواند باعث به‌وجود آمدن حق طلاق برای همسر ایشان شود اما استعمال همان مقدار و از همان نوع مواد مخدر توسط شخصی دیگر باعث به‌وجود آمدن این حق نشود. دلیل آن هم این است که با توجه به تشخیص دادگاه بررسی و احراز می‌شود که آیا اعتیاد زوج به اساس زندگی خللی وارد می‌آورد یا خیر. پس معیار نسبت به افراد مختلف با توجه به شرایط ایشان متفاوت است.
شرایط طلاق به دلیل اعتیاد زن
با توجه به اینکه اغلب جدایی‌های ناشی از اعتیاد به دلیل اعتیاد آقایان است، تا اینجا بیشتر توضیحات مربوط به آن‌ها بوده است. اما کم نیستند زوج‌هایی که به دلیل اعتیاد خانم، برای طلاق اقدام می‌کنند.
همانطور که می‌دانید، مردان برای طلاق مشکلی نداشته و می‌توانند درخواست خود را به راحتی ثبت نمایند. در نتیجه اعتیاد داشتن یا نداشتن همسر، تغییری برای آن‌ها ایجاد نمی‌کند.
تنها نکته‌ای که باید به آن توجه کنند این است که اگر زن معتاد باشد و همسر او درخواست جدایی دهد، اموال مرد بین آن‌ها تقسیم نمی‌شود اما باقی حق و حقوق مانند مهریه، نفقه و ... به خانم تعلق می‌گیرد.
در چه صورت طلاق از شوهر به دلیل اعتیاد پذیرفته می‌شود؟
چند مورد از شرایطی که طلاق به دلیل اعتیاد را قطعی می‌سازد، عبارتند از:
- اعتیاد به مواد مخدر یا مشروبات الکلی و ... پس از یک یا چند مرتبه ترک کردن
- ایجاد خلل در زندگی مشترک
- عدم امکان ترک برای همسر در مدت زمان مشخصی که از جانب پزشک معتمد دادگاه، تعیین می‌شود.
در چنین شرایطی خانم می‌تواند با اثبات اعتیاد همسر، درخواست طلاق بدهد.
چگونه می‌توان اعتیاد همسر را برای جدایی ثابت کرد؟
به طور کلی 3 روش برای اثبات اعتیاد همسر در دادگاه و جدایی از او وجود دارد:
- انجام آزمایش‌های مربوطه در پزشکی قانونی
- تحقیق مددکار یا کلانتری در مورد وضعیت زوجین
- داشتن شاهدی که از وضعیت موجود، آگاهی کافی دارد.
با این حال، همواره طرفی که مبتلا به اعتیاد است، ممکن است راهی برای اثبات خلاف واقعیت پیدا کند. از همین رو در برخی شرایط اعتیاد به ترامادول یا شیشه، توصیه‌هایی مطرح است که به واسطه آن‌ها می‌توان جواب دقیق‌تری از آزمایشات داشت.
اثبات اعتیاد به ترامادول
چنانچه از مصرف ترامادول یک الی دو روز گذشته باشد، نتیجه آزمایش ادرار منفی خواهد بود. به‌علاوه بسیاری از افراد ادعا می‌کنند که به قصد درمان کمردرد یا پادرد برای مدتی از این ماده اعتیادآور استفاده می‌کنند. پس یعنی راهی برای اثبات وجود ندارد؟
فراموش نکنید که همیشه راهی است! در چنین شرایطی خانم یا وکیل او می‌توانند از دادگاه درخواست تست مو و ناخن از نظر کمی و کیفی به روش طیف سنجی جرمی را داشته باشند.
با استفاده از این روش می‌توان متوجه شد که فرد معتاد چه اندازه و چه مدت از ماده مخدر ترامادول مصرف کرده است.
اثبات اعتیاد به شیشه
اغلب افرادی که به متامفتامین یا همان شیشه اعتیاد دارند، می‌دانند که اگر به مدت 3 روز این ماده مخدر را مصرف نکنند، نتیجه آزمایش اعتیاد و خون آن‌ها منفی خواهد بود. معمولا هم در دادگاه همین دو آزمایش اعتیاد و خون درخواست می‌شود.
اما کاری که شما باید انجام دهید این است که از دادگاه بخواهید، انجام تست مو از نظر وجود متامفتامین در فرد معتاد را الزامی کند. زیرا این ماده مخدر، به مدت 3 ماه (90 روز) روی فولیکول موی انسان ماندگار است.
توجه داشته باشید که این آزمایش تخصصی است و برای انجام آن، دستور دادگاه لازم است. در غیراین‌صورت امکان انجام آن وجود ندارد.
اثبات عسر و حرج شوهر در اثر اعتیاد در پرونده طلاق
پس از ثابت شدن اعتیاد آقا به مواد مخدر، زن باید مسئله اثبات عسر و حرج را نیز حل کند. اینکه اعتیاد مرد موجب سختی زندگی زناشویی شده و یا حتی امکان تهدیدات جانی و مالی برای آن‌ها وجود دارد. برای اثبات چنین مشکلاتی چه باید کرد؟
- جمع‌آوری شهادت شاهدین
- مدارک پزشکی قانونی
- تحقیقات محلی
- مدارک مربوط به مراکز بازپروری که نشان‌دهنده ناموفق بودن فرآیند ترک اعتیاد است.
- و ...
در این راستا بهترین راهکار، کمک گرفتن از یک وکلی خبره و باتجربه است که به زنان کمک می‌کند تا مجموعه‌ای کامل از مدارک موردنیاز را جمع‌آوری کرده و به دادگاه ارائه کنند. در نهایت نیز با مراجعه به دفاتر الکترونیکی قضایی باید درخواست خود را ثبت کنند تا پرونده تشکیل گردد.
وضعیت حضانت فرزندان در جدایی‌های ناشی از اعتیاد به مواد مخدر
در حالت عادی، حضانت فرزند تا 7 سالگی با مادر است و پس از آن به تشخیص دادگاه بستگی دارد. اما در شرایطی که پدر دچار اعتیاد شدید و آسیب‌رسان باشد، حضانت فرزندان به احتمال خیلی زیاد از او سلب شده و به عهده مادر قرار می‌گیرد.
نقش یک وکیل خوب در پرونده‌های طلاق به دلیل اعتیاد
در تمام مطالب فوق با روند دشواری که پیش روی زنان در شرایط طلاق به دلیل اعتیاد وجود دارد، آشنا شدیم. اما اغلب زندگی‌هایی که به دلیل اعتیاد از هم می‌پاشند، از لحاظ مالی نیز در شرایط سختی خواهند بود. زیرا تقریبا تمام سرمایه و دارایی صرف تهیه مواد مخدر می‌شود.
از همین رو در این پرونده‌ها حضور و همراهی یک وکیل خوب و متخصص در زمینه طلاق بسیار موثر است. چرا که او راه‌های متعددی برای دریافت حق و حقوق مالی زنان می‌شناسد.
همچنین در صدور رای نهایی دادگاه نیز تاثیرگذار است زیرا هرچه سریع‌تر روال اثبات اعتیاد آقا سپری شود، رای نهایی نیز سریع تر صادر می‌شود.
و در آخر
پروسه جدایی‌های ناشی از اعتیاد برای زنان به قدر کافی سخت و طاقت‌فرسا است. حضور همراهی چون یک وکیل خوب می‌تواند قدرت مقابله آن‌ها با این شرایط سخت را افزایش داده و موجب پیروزی آن‌ها شود.
