طلاق توافقی همانطور که از نامش پیدا است، با توافق طرفین انجام می‌شود. در این نوع جدایی، زن و مرد خودشان به این نتیجه می‌رسند که امکان ادامه زندگی برایشان وجود نداشته و باید از هم جدا شوند. در طلاق توافقی آنها با یکدیگر بر سر تمامی مسائل مالی و غیرمالی توافق کرده و نتیجه را به دادگاه اعلام می‌کنند. دادگاه نیز اغلب به توافق و تصمیمات آنها احترام گذاشته و رای نهایی را صادر می‌کند. جالب اینکه طلاق توافقی به‌صورت غیرحضوری و با حضور وکلا در دادگاه نیز امکان‌پذیر است. در این نوشتار می‌خواهیم به برخی نکات مهم در مورد طلاق توافقی مانند مراحل آن، مدت زمان لازم برای نهایی شدن پرونده و انواع توافق‌ها در این طلاق صحبت کنیم. با ما همراه باشید.
مراحل 8 گانه طلاق توافقی
به طور کلی طلاق توافقی را می‌توان در 8 مرحله خلاصه کرد:
- مشاوره اجباری: در ابتدای مسیر جدایی توافقی، زوجین به مراکز مشاوره و غربالگری ارجاع داده می‌شوند. به این صورت که باید در سامانه نوبت‌دهی طلاق، اطلاعات خود را ثبت نمایند. سپس با مراجعه به مراکز مشاوره خانواده و انجام مشاوره‌های لازم، گواهی عدم انصراف از طلاق برایشان صادر می‌شود.
- ارائه دادخواست طلاق: برای ثبت دادخواست طلاق توافقی، زوجین باید مدارکی مانند شناسنامه، کارت ملی و عقدنامه را آماده کرده و همراه با وکلای خود به دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنند.
- تعیین زمان حضور در دادگاه: برای تعیین وقت رسیدگی به پرونده در دادگاه باید کمی صبر کرد. زمان دقیق آن در سامانه ثنا اعلام شده و به‌صورت الکترونیکی یا پیامکی به زوجین اطلاع داده می‌شود.
- تشکیل جلسه دادگاه: پس از تعیین زمان دقیق تشکیل دادگاه، زوجین و وکلا باید با در دست داشتن مدارک مورد نیاز حضور خود را به جا آورند.
- انجام مشاوره در دادگاه: پس از پرداخت هزینه مشاوره، زوجین یا وکیل‌ها به مرکز مشاوره‌ای که در دادگاه قرار دارد مراجعه می‌کنند. در ابتدا مشاور، سعی می‌کند تا بین طرفین طلح ایجاد کند. در صورتی که موفق به این کار نشود، بر اساس صحبت‌های زوجین یا وکیل‌های آنها، دلایل مناسب برای جدایی یا ادامه زندگی را بیان می‌کنند. در نهایت هم بین مشاور و زوجین توافقنامه‌ای تنظیم می‌شود که باید امضا کنند. این توافقنامه شامل مواردی مانند مهریه، نفقه، حضانت فرزندان، اجرت المثل، جهیزیه، نفقه فرزندان و ... است. سپس توافقنامه به طرفین یا وکلای آنها تحویل داده می‌شود تا بتوانند به منظور دریافت گواهی عدم امکان سازش، به دادگاه ارائه کنند.
- بررسی بارداری خانم: برای صدور گواهی عدم امکان سازش، محرز شدن باردار بودن یا نبودن خانم الزامی است که به 3 طریق انجام می‌شود: 1. اقرار خانم که در دادگاه پذیرفته است اما برای جاری شدن صیغه طلاق باید نتیجه آزمایش خود مبنی بر عدم بارداری را ارائه کند. 2. انجام آزمایش بارداری و ارائه به دادگاه 3. توافق زوجین به وجود جنین.
- حضور دوباره در دادگاه: پس از انجام تمامی مراحل فوق، زوجین یه وکلای آنها به دادگاه مراجعه کرده و قاضی با بررسی مدارک و شواهد موجود، رای نهایی (گواهی عدم امکان سازش) را صادر می‌کند.
- مراجعه به دفتر طلاق: به مدت 3 ماه پس از صدور گواهی عدم امکان سازش، زوجین فرصت دارند که به دفاتر طلاق مراجعه کرده و با ارائه این گواهی و سایر مدارک، طلاق خود را نهایی سازند.
نکته مهم: چنانچه خانم باکره باشد، برای احراز بارداری یا باردار نبودن خود نیاز به اقرار یا ارائه گواهی عدم بارداری ندارد. بلکه باید با معرفی دادگاه به پزشکی قانونی مراجعه کرده و مراحل دریافت گواهی سلامت بکارت را انجام دهد. به علاوه در زنان یائسه هم اقرار به عدم بارداری یا مدرک مستند مبنی بر عدم بارداری او، الزامی نیست.
توافق ها در طلاق توافقی
در طلاق توافقی زن و مرد باید بر سر تمامی مسائل مهم توافق کنند. در ادامه در مورد این توافق‌ها و جزئیات مهم آنها صحبت می‌کنیم.
توافق مهریه
مهریه یکی از مهم ترین حق و حقوق زنان پس از عقد محسوب می‌شود که تحت هر شرایطی می‌توانند آن را دریافت کنند. اهمیت آن را اینطور بیان می‌کنیم که اگر زوجین بر سر مهریه به توافق نرسند، دادگاه با طلاق توافقی آنها موافقت نخواهد کرد.
این توافق می‌تواند به صورت زیر باشد:
- پرداخت مقدار مشخصی از مهریه توسط آقا: زن می‌تواند تمام یا بخشی از مهریه خود را ببخشد و برای پرداخت مقدار باقیمانده، مهلتی را برای آقا مشخص کند.
- بخشش بخشی از مهریه در ازای برخی امتیازات توسط خانم: در این شرایط هم خانم می‌تواند مقدار باقیمانده مهریه خود را از مرد درخواست کند. دو مورد مهم در این توافق باید به‌صورت واضح مشخص باشد: 1. میزان مهریه‌ای که بخشیده می‌شود 2. نحوه دریافت باقی مهریه.
توافق نفقه
نفقه یکی دیگر از حقوق مالی زنان در زندگی مشترک است که در صورت ناشزه نبودن، مرد مکلف به پرداخت آن است. اما نفقه تفاوتی با مهریه دارد و آن هم این ایست که در هیچ سند و مدرکی به‌صورت کتبی ذکر نمی‌شود.
زمانی که زوجین اقدام به طلاق توافقی می‌کنند، باید مشخص نمایند که آیا نفقه‌ای توسط آقا باید پرداخت شود یا خیر. اگر بله، چقدر، تا چه زمان و چگونه باید پرداخت شود.
اگر این جزئیات برای پرداخت نفقه تعیین نشود، دادگاه گواهی عدم امکان سازش را صادر نخواهد کرد.
توافق اجرت المثل
اجرت المثل حقی است که خانم در قبال انجام کارهایی خارج از دایره وظایف خود و به دستور همسر در دوران زناشویی، دریافت می‌کند. در صورت داشتن چنین حق و حقوقی باید با مرد به توافق رسیده و مستندات مربوط به آن را برای اثبات، به دادگاه ارائه نماید.
توافق در مورد حضانت فرزندان
برای طلاق توافقی زن و مرد باید در 3 مورد حضانت، نفقه و ملاقات فرزندان توافق کنند.
- حضانت فرزندان: مطابق بر ماده 1169 قانون مدنی، حضانت فرزندان تا 7 سالگی با مادر و پس از آن بر عهده پدر است. در طلاق توافقی زن و مرد باید در مورد حضانت فرزندان پس از 7 سالگی تصمیم بگیرند. در غیر این صورت دادگاه برای آنها تعیین و تکلیف می‌کند.
- نفقه فرزندان: به طور کلی نفقه فرزندان بر عهده پدر است حتی اگر حضانت با او نباشد. در طلاق‌های توافقی ممکن است مادر به منظور گرفتن حضانت تمام و کمال فرزندان، مسئولیت پرداخت نفقه آنها را بر عهده بگیرد. در این صورت لازم است که به‌صورت کتبی ثبت و توسط طرفین امضا گردد.
- دیدار با فرزندان: حضانت فرزندان با هر یک از پدر و مادر باشد، نمی‌تواند مانع ملاقات دیگری با فرزندان خود شود. از همین رو در طلاق توافقی باید در مورد مدت زمان ملاقات و دفعات آن با یکدیگر به توافق برسند.
توجه داشته باشید که هرگونه عدم توافق در مورد این 3 گزینه، می‌تواند مانع صدور گواهی عدم امکان سازش توسط دادگاه و در نتیجه تعلیق طلاق توافقی گردد.
توافق بر سر جهیزیه
پس از جدایی جهیزیه نیز به مالک آن تعلق می‌گیرد. با توجه به اینکه در اغلب زوجین ایرانی، بیشتر اقلام جهیزیه را خانم و خانواده او خریداری می‌کنند، پس از طلاق می‌تواند جهیزیه خود را از خانه مشترک، خارج کند.
برای این کار نیاز به اثبات است. اما چگونه؟ برخی از خانواده‌ها در ابتدای ازدواج از اقلام خریداری شده، لیستی تهیه می‌کنند که خانواده‌های طرفین آن را بررسی و امضا می‌کنند. با داشتن چنین لیستی به راحتی می‌توان مالکیت جهیزیه را مشخص نمود.
در شرایطی که سیاهه جهیزیه وجود نداشته باشد، می‌توان فاکتورهای خرید را به عنوان مدرک ارائه کرد. به هر حال باید بدانید که در صورت عدم ارائه مدارک مورد نظر و یا توافق نکردن برای جهیزیه، دادگاه گواهی لازم برای طلاق توافقی را صادر نخواهد کرد.
پروسه طلاق توافقی تا نهایی شدن، چقدر زمان می‌برد؟
به طور کلی مدت زمان طلاق توافقی به عوامل مختلفی بستگی دارد. به عنوان مثال در شهرهای مختلف این بازه زمانی می‌تواند متفاوت باشد. اما از ابتدای مراحل شروع جدایی تا پایان آن معمولا کمتر از 1 ماه انجام می‌شود.
البته به شرط همراهی وکیل خوب و باتجربه؛ در غیر این صورت ممکن است پروسه جدایی 3 الی 4 ماه نیز به طول بیانجامد.
در مجموع مدت زمان طلاق توافقی نسبت به سایر انواع جدایی‌ها در زمان کمتری انجام می‌شود. زیرا طرفین بر سر مسائل مهم به توافق رسیده و معمولا اختلاف نظری ندارند که نیاز به مداخله دادگاه باشد.
برای طلاق توافقی چه مدارکی لازم است؟
مهمترین مدرک برای طلاق توافقی گواهی عدم امکان سازش زوجین است که توسط دادگاه صادر می‌شود. اما از دیگر مدارکی که برای جاری شدن صیغه طلاق الزامی است عبارتند از:
- شناسنامه و کارت ملی زوجین
- عقدنامه
- گواهی عدم بارداری یا سلامت بکارت
- رای و نظر مشاور خانواده به‌صورت کتبی
- وکالت‌نامه در شرایطی که مراحل طلاق، توسط وکیل انجام می‌شود.
- توافقنامه کتبی زوجین برای مهریه، حضانت، نفقه و ...
اهمیت حضور وکیل در پروندههای طلاق توافقی
حضور وکیل طلاق خوب برای هر یک از طرفین در روند پروندههای طلاق توافقی مزایای متعددی دارد که برخی از مهمترین آنها عبارتند از:
- در صورت داشتن وکیل، لزومی برای حضور زوجین نیست.
- تسلط و آشناییت وکلا به قوانین و مراحل جدایی توافقی، موجب تسریع در روند طلاق می‌شود.
- پیشگیری از هزینه‌های غیرضروری و مضاعف
- تنظیم اصولی دادخواست طلاق؛ تنظیم اشتباه یا ناقص آن موجب طولانی شدن و بروز مشکلاتی در روال عادی پرونده می‌گردد.
و در آخر
طلاق توافقی نسبت به سایر انواع طلاق‌ها، با سهولت بیشتر و در مدت زمان کوتاه‌تری انجام می‌شود. اما مشروط بر اینکه زن و مرد پیش از اقدام برای جدایی، توافقات لازم را بین خود حل و فصل کنند. در پروندههای طلاق اغلب اشتاباهاتی مانند بذل مهریه و حقوق مالی و ... انجام می‌شود. درحالی‌که این موارد همگی از حقوق خانم‌ها است. آنها می‌توانند با کمک یک وکیل باتجربه در زمینه طلاق بدون گذشت از حق خود، از همسرشان جدا شوند.
