سوالی که ممکن است به ذهن بسیاری خطور کند این است که آیا محجورین می توانند اقدام به انجام معامله نماید؟ و در صورت امکان معامله می توان معامله را باطل نمود؟ در جواب باید گفت درست که همه افراد آزادند که هر گونه معامله یی انجام دهند. اما در پاره یی موارد برخی افراد بنا به دلایل حمایتی از انجام معاملات ممنوع هستند.در این مقاله وکیل ملکی سایت حقوقی وکیل می خوام به موارد بطلان معاملات محجورین می پردازد.
محجورین چه کسانی هستند؟
افراد محجور، افرادی هستند که حق تصرف و تصمیم‌گیری در قبال اموال خود را ندارند. طبق قانون، به چند دسته از قبیل، افراد صغیر، مجنون، سفیه و تاجران ورشکسته اجازه تصمیم‌گیری در قبال اموال خود را ندارند.
صغیر کیست؟
صغیر شخص است که زیر سن بلوغ و تمیز است. عدم توانایی تمیز یعنی فرد توانایی تشخیص درست و غلط را ندارد. در قانون دو نوع صغیر داریم. 1- صغیر ممیز.2- صغیر غیر ممیز
صغیر ممیز: معاملاتی که هیچ ضرر و تعهدی برای آنها ایجاد نکند ، صحیح تلقی شده و معاملاتی که ممکن است ، آنها را متعهد نماید و یا ضرری برای آنها داشته باشد ، غیر نافذ بوده و صحت آن منوط به تأیید ولی و یا قیم است.
صغیر غیر ممیز: معاملات صغیر غیر ممیز باطل می باشد، اگر صغیر غیر ممیزی ، ملکی را معامله نماید آن معامله باطل محسوب می شود و طرف دیگر معامله می تواند تأیید و اعلام بطلان معامله را از دادگاه تقاضا نماید.
سفیه کیست؟
سفیه یا غیر رشید به معنای فردی است که قادر به اداره اموال خویش نیست و به عبارت دیگر صلاح خویش را تشخیص نمی‌دهد و دست به معاملات غیرعاقلانه می‌زند.در خصوص معاملات سفیه باید گفت که معاملات و تصرفات غیر رشید در اموال خود نافذ نیست مگر با اجازه ولی یا قیم او. ولی تملکات بلاعوض از هر قبیل که باشد بدون اجازه هم نافذ است.
مجنون کیست؟
افردی که از قوای مغزی سالمی برخوردار نبوده و فاقد درک و شعور، نسبت به مسائل درونی و بیرونی خود و دیگری است. مجنون دائمی و مجنون ادواری، انواع مجنون در قانون مدنی هستند که معاملات مجنون دائمی، همیشه باطل و معاملات مجنون ادواری، یعنی شخصی که برخی اوقات در حالت جنون و برخی اوقات در حالت افاقه و بهبودی می باشد، صرفا در حالت جنون، باطل است.
شرایط طرح دعوای ابطال معامله محجورین
برای طرح دعوای ابطال معامله محجور ابتدا خواهان دعوای ابطال باید مستنداتی دال بر محجوریت معامله کننده ارائه نماید و با توجه به اینکه اصل بر سلامت معامله کننده است، ذی نفع می بایست نسبت به طرح دعوا جهت اخذ حکم قطعی حجر اقدام کند. پس برای طرح این گونه دعوایی نیاز به دریافت حکم حجر از دادگاه وجود دارد و این حکم باید در مدت مشخصی صادر شود تا بتوان با استناد به حکم حجر، متقاضی ابطال معامله بود.بنابراین برای باطل کردن این معامله نیاز به صدور حکم حجر است و چنانچه این حکم وجود نداشته باشد نمی‌توان معامله را باطل کرد. اما باید متذکر شد که تاریخ شروع حکم حجر، باید قبل از تاریخ انعقاد معامله محجور باشد، در غیر اینصورت حکم حجر اثری بر معاملات منعقده قبل از تاریخ آن ندارد.
طرفین دعوا در بطلان معامله بدلیل حجر چه اشخاصی می باشد؟
چنانچه محجور اقدام به خرید و یا فروش خانه یا زمین نموده باشد طرف مقابل او می تواند به عنوان خواهان به طرفیت ولی یا قیم دعوی را طرح کند. او می تواند بطلان معامله را به دلیل حجر درخواست نماید. ولی، قیم و یا دادستان نیز می توانند به عنوان خواهان به طرفیت شخصی که با محجور معامله کرده است، طرح دعوی کنند. در مورد تاجر ورشکسته، مدیر تصفیه و یا هر یک از طلبکاران ورشکسته می تواند، طرح دعوی کند.
دلایل بطلان معامله حجر
در این دعوای باید تابت شود که اشخاص محجوری که معاملات آنها باطل و غیر قانونی بوده مانند مجنون و صغیر غیر ممیز این دعوا را طرح نموده اند. پس چنانچه شخص مجنون یا صغیر غیر ممیزی ملکی را معامله کند آن معامله باطل خواهد بود و طرف دیگر معامله می تواند تایید و اعلام بطلان آن را از دادگاه درخواست کند.
آیا بطلان معامله محجور متوفی وجود دارد؟
در پاسخ این سوال باید بیان داشت که فوت محجور مانع رسیدگی به دعوای ابطال معامله محجور متوفی نخواهد بود و ذی نفع می توانند نسبت به طرح دعوا و ابطال اسناد رسمی تنظیمی اقدام نمایند. که این موضوع دررای وحدت رویه شماره 72 مورخ 04/09/1353 بیان شده که فوت محجور، مانع رسیدگی به دعوای اثبات حکم حجر وی نخواهد بود.
مرجع صالح رسیدگی به دعوی باطل شدن معامله به دلیل حجر
بنا بر اصول کلی آیین دادرسی مدنی، دادگاه صالح برای رسیدگی به این دعوا، دادگاهی است که ملک مورد مشاجره در محدوده قانونی آن قرار دارد. در مورد تاجر ورشکسته، دادگاهی که حکم ورشکستگی او را صادر نموده، صلاحیت رسیدگی به دادخواست تایید بطلان معامله با محجور را دارد. اما در مورد اموال منقول (غیر از ملک)، دعوا در دادگاه محل اقامت خوانده، محل انعقاد یا اجرای تعهد قابل طرح است.
در پایان باید بیان نمود که تیم حقوقی وکیل می خوام با داشتن کادر مجربی از وکلای با سابقه شما را در عمده مسائل حقوقی و کیفری یار خواهد نمود.
