مشکلات و پرونده‌های حقوقی همواره وجود داشته و در آینده هم وجود خواهد داشت. مراحل قانونی برای حل این پرونده‌ها و پیگیری آن‌ها اغلب نیازمند دانش و تجربه فراوانی است که از عهده عامه مردم خارج است. از همین رو وکلا هستند تا به مردم کمک کنند. اما در ابتدای این مسیر سوالی که همواره در ذهن موکلین شکل می‌گیرد این است که چگونه بهترین وکیل را انتخاب کنیم؟ یک وکیل خوب چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد تا بتوان به او اعتماد کرد؟ برای دریافت پاسخ این سوالات و موارد مشابه، سعی کردیم مطالبی را آماده کنیم تا بلکه کمکی برای شما عزیزان باشد. در ادامه با ما همراه باشید.
وکالت چیست؟
معنای لغوی وکالت به عنوان واگذار کردن شناخته می‌شود. اما معنای آن در قوانین و مسائل حقوقی نوعی قرارداد دوطرفه است که به واسطه آن، فردی طرف مقابل را به عنوان جایگزین و نایب خود انتخاب می‌کند.
این نایب بسته به حوزه اختیاراتی که از طرف اول دارد می‌تواند تصمیماتی را به‌جای او بگیرد. با عقد قرارداد وکالت بین طرفین، تعهدات و حقو حقوقی بین آن‌ها شکل می‌گیرد که در قبال یکدیگر باید به آن تعهدات و قوانین پایبند باشند.
به چه کسی وکیل گفته می‌شود؟
فردی که به عنوان نایب در عقد وکالت (به صورت حقوقی یا حقیقی) تعیین می‌شود به عنوان وکیل شناخته می‌شود. یک وکیل خوب به موکلین خود کمک می‌کند تا در مسیر منتهی به موفقیت پرونده پیش روند.
گاهی حتی ممکن است در شرایطی لازم باشد که همسو با دادگاه پیش رفته و مانع شکایت و دعواهای بی پایه و اساس شود. در حقیقت می‌توان گفت حضور یک وکیل خوب در هر پرونده حقوقی موجب تسریع روند پرونده حل سریع‌تر آن می‌شود.
در بسیاری از موارد دیگر نیازی به حضور موکل در دادگاه و مراجع قضایی نیست. چراکه وکیل به واسطه وکالتی که دارد، مسئولیت پرونده را بر عهده می‌گیرد.
نقش وکیل در انواع پرونده‌های قضایی چیست؟
می‌دانیم که موضوعات مختلفی برای مراجعه دادگاه و اقدام برای انتخاب یک وکیل خوب وجود دارد. حال می‌خواهیم نقش و اهمیت حضور وکیل در پرونده‌های کیفری، حقوقی و خانوادگی را بررسی کنیم.
نقش وکیل در پرونده‌های حقوقی
در پرونده‌های حقوقی اینگونه است که معمولا یک طرف ادعای ضایع شدن حق خود را دارد و از طریف دیگر شکایت می‌کند. دادگاه نیز پس از بررسی‌های لازم، طرف دوم را فرا می‌خواند.
حال هر دو طرف این شکایت یا دادخواست می‌توانند وکیلی برای خود انتخاب نمایند تا به جای آن‌ها در دادگاه حضور یابد.
وکیل‌های انتخابی باید قبل از حضور در دادگاه تمامی جزئیات پرونده را بررسی کرده و در جریان تمام رخدادها قرار گیرند تا بتوانند نتیجه دادگاه را به نفع موکل خود پیش ببرند.
نقش وکیل در پرونده‌های کیفری
در پرونده‌های کیفری همواره هدف، یافتن متهم و بررسی جرم پیش آمده می‌باشد. این پرونده‌ها در دادسرا مورد بررسی قرار می‌گیرند و مراحل خاص خود را دارند.
شروع یک پرونده کیفری با اظهار شکایت است. پس از آن نوبت به رسیدگی کیفری در مورد ارتکاب جرم است که بازپرس پرونده آن را انجام می‌دهد. در این راستا بازپرس دستوری مبنی بر انجام تحقیقات را باید از دادستان دریافت نموده تا بتواند متهم را نزد خود احضار کند.
دقیقا در این مرحله است که حضور وکیل اهمیت خود را نشان می‌دهد. وکیل می‌بایست در مورد تمامی جوانب اتهام و شرایطی که مجرم در آن است با او صحبت کند تا بتواند بهترین اظهارنامه را تشکیل دهد. اظهارات متهم ابتدا توسط بازپرس و در نهایت در دادگاه مورد بررسی قرار می‌گیرد. که می‌تواند موجب رفع یا اثبات اتهام او شود.
نقش وکیل در پرونده‌های خانوادگی
پرونده‌های خانواده مربوط به مسائلی مانند نفقه، طلاق، مهریه و ... می شود. این پرونده‌ها بیشتر از اینکه سخت باشند روال طولانی داشته و ممکن است خانواده‌ها زمان و شرایط لازم برای پیگیری را نداشته باشند.
در اینجا حضور یک وکیل خوب برای طلاق، یک وکیل باتجربه در زمینه مهریه و نفقه و ... که به قدر کافی با قوانین این حوزه آشنا است، باعث دلگرمی و همچنین پیشرفت سریع پرونده برای دریافت حق و حقوق دو طرف می‌باشد.
آشنایی با انواع وکالت‌ها
با اهمیت حضور وکیل در پرونده‌های حقوقی، کیفری و خانواده آشنا شدیم. حال می‌خواهیم با انواع وکالت‌ها و تخصص وکیل‌ها آشنا شویم.
وکیل قضایی
وکلای قضایی فارغ‌التحصیل از رشته حقوق هستند که در آزمون وکالت پذیرفته شده و در نهایت موفق به اخذ پروانه وکالت از سوی کانون وکلای دادگستری یا مرکز امور وکلا کارشناسان قوه قضائیه می‌شوند. از همین رو به دلیل داشتن پروانه وکالت می‌توانند در دادگاه و هر مرجع قضایی به عنوان وکیل اشخاص حضور یابند.
وکیل اداری
وکیل اداری برعکس وکیل قضایی نیاز به تحصیل در رشته حقوق و تسلط بر تمامی قوانین حقوقی یا قضایی ندارد. وکلای اداری توسط یک قرارداد وکالت اداری تعیین شده و مسئولیت انجام کارهای اداری شخص را عهده‌دار می‌شوند. بنابراین می‌توان گفت هر فردی می‌تواند وکیل اداری دیگری باشد.
لازم به ذکر است که وکیل اداری می‌تواند تنها به اداره‌ها مراجعه کند. بنابراین حق دخالت در امور قضایی، حقوقی و حضور در مراجع قضایی را ندارد.
وکیل تسخیری
تابحال قطعا نام وکیل تسخیری حداقل یک بار به گوش‌تان خورده است. وکیل تسخیری توسط دادگاه و تنها برای متهمین پرونده‌های کیفری در نظر گرفته می‌شود. متهمینی که توان مالی کافی برای انتخاب یک وکیل خوب و پرداخت حق وکالت او را ندارند، می‌توانند از حضور وکیل تسخیری بهره‌مند شوند.
در واقع دادگاه با تشخیص و تایید اینکه متهم توان انتخاب وکیل را ندارد، از بودجه دادگستری برای او یک وکیل انتخاب می‌کند تا در شرایط برابر، دادخواهی صورت گیرد.
وکیل تسخیری اغلب برای متهمینی در نظر گرفته می‌شود که احتمال مجازات سنگینی برای آن‌ها وجود دارد. از همین رو دادگاه حضور چنین وکیل‌هایی را اجباری و لازم می‌داند. به نحوی که اگر وکیل تسخیری در جلسه مربوطه حاضر نشود از سوی دادگاه مجازات شده و وکیلی دیگر جایگزین او می‌شود.
وکیل معاضدتی
با توجه به اصل 35 قانون اساسی می‌توان گفت که طرفیت دعوا در دادگاه‌ها حق داشتن وکیل را دارند و اگر توانایی انتخاب وکیل را ندارند، باید شرایط و امکانات لازم برای آن‌ها مهیا شود تا از حضور وکیل در پرونده خود بهره‌مند شوند.
به وکیل‌هایی که تحت این شرایط و اغلب برای افراد با بضاعت کم با هدف دفاع از حق و حقوق آن‌ها تعیین می‌شوند، وکیل مضاعدتی گفته می‌شود.
وکیل پایه یک و وکیل پایه دو چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
کلیه وکلای دادگستری که دارای پروانه وکالت پایه یک و دو دادگستری هستند، می‌توانند در امور حقوقی، کیفری، تنظیم دادخواست و مواردی از این قبیل فعالیت داشته باشند؛ اما با کمی تفاوت.
وکیل پایه یک می‌تواند بدون هیچ محدودیتی در تمامی محکمه‌های حقوقی و کیفری حضور یابد اما برای وکیل پایه دو اینطور نیست. شرایطی که وکیل پایه دو مجاز به فعالیت است:
- پرونده‌های کیفری با مجازاتی مانند حبس کمتر از 10 سال، شلاق و جریمه‌های نقدی
- پرونده‌های مالی کمتر از 50 میلیون تومان در بخش حقوقی
- دادخواست‌های غیرمالی جز اصل نکاح، طلاق و اثبات نسب و نفی نسب
لازم به ذکر است که وکلای پایه دو دادگستری هم می‌توانند با گذراندن 2 سال دوره کارآموزی و تایید مراجع مربوطه، پروانه وکالت پایه یک دادگستری را دریافت نمایند. در دوره کارآموزی این وکلا روال دفاع از موکلین خود را تحت نظر وکیل سرپرست انجام می‌دهند.
خصوصیات یک وکیل خوب شامل چه مواردی می‌شود؟
پیش از انتخاب وکیل باید بدانید که ویژگی‌های یک وکیل حرفه‌ای چیست و به چه مواردی برای انتخاب او باید دقت نمایید. در این بخش می‌خواهیم برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های یک وکیل خوب را بیان کنیم.
- برخورداری از دانش تخصصی و آکادمیک در رشته حقوق و سایر مسائل مربوطه
- مطالعه کامل پرونده و صحبت با موکل یا متهم قبل از جلسه دفاع، از وظایف وکیل خوب است تا بتواند با در نظر داشتن تمامی جزئیات و اظهارات، دفاع درستی از آن‌ها داشته باشد.
- مطالعه پیوسته برای یک وکیل خوب لازم است تا در جریان تازه‌ترین قوانین حقوقی قرار گیرد.
- داشتن صلاحیت برای بر عهده گرفتن یک پرونده وکالت
- بیان درخواست موکل در دادگاه به‌صورت کتبی و شفاهی از وظایف یک وکیل خوب است که نیاز به تجربه و دانش حقوقی دارد.
- امین بودن برای موکلین و پایبند اصول اخلاقی مانند پاکدستی، دعوت طرفین به آرامش، مانع بروز دعوا و بحث و جدل، صادق، رازدار و ...
- یک وکیل خوب باید در عین بی‌پروا بودن بتواند نهایت احترام را برای همکاران، قاضی و موکلین خود قائل باشد.
- برخورداری از آرامش و حفظ آن حین دفاع از موکل در جلسات دادگاه از ویژگی‌های یک وکیل خوب است.
- یک وکیل خوب باید مسئولیت‌پذیر بوده و پاسخگوی موکل خود در تمامی شرایط باشد.
- در جریان قرار دادن موکل نسبت به تمامی اخطاریه‌ها و احکام دادگاه از وظایف یک وکیل خوب است که می‌تواند در صدور حکم به نفع فرد موثر باشد.
- وکیل خوب، صرف دریافت حق وکالت بیشتر، موکل خود را تشویق به اهمیت دادن به حواشی یا موارد غیرضروری نمی‌کند.
- وکلا تعهدی به نتیجه پرونده ندارند. از همین رو باید با موکل خود صادق بوده و حقیقت را در مورد پرونده به آن‌ها اعلام کنند. مثلا اگر از شکست پرونده اطمینان دارند نباید امید واهی به آن‌ها بدهند.
- همچنین یک وکیل خوب هیچ‌گاه برای نتیجه پرونده و دعوا ضمانت نمی‌کنند که نتیجه مطابق میل‌شان پیش می‌رود.
- مسائل حقوقی به قدر کافی پیچیده و غیر قابل درک است. یک وکیل خوب باید بتواند به ساده‌ترین شکل ممکن این مسائل را برای موکل خود بازگو کند.
با در نظر داشتن این ویژگی‌ها می‌توان دریافت که یک وکیل خوب چه حداقل‌هایی را نیاز دارد تا از سوی متقاضیان مورد تایید قرار گیرد. همچنین شما عزیزان می‌توانید با در نظر داشتن چنین مولفه‌هایی تصمیم بگیرید که کدام وکیل برای کدام مشکل شما می‌تواند بهترین کمک را ارائه نماید.
راهنمای انتخاب بهترین وکیل در تهران و شهرستان
پیش از تصمیم‌گیری نهایی در مورد انتخاب یک وکیل خوب باید به چند نکته توجه نموده و بدانید که چگونه باید این تصمیم را بگیرید.
قبل از انتخاب نهایی وکیل، ابتدا موضوع پرونده خود را در نظر بگیرید و متناسب با آن، وکلای فعال در این حوزه را بیابید. پس از یافتن وکلا لازم است که اطلاعات کافی در مورد حق وکالت آن‌ها، میزان سابقه و تجربه، دانش علمی، توان عملی در دفاع از موکلین و میزان موفقیت او در پرونده‌ها را بررسی کنید.
بررسی این ویژگی‌ها به شما کمک می‌کند تا حدودی تصمیم خود را بگیرید. اما توجه کنید که زن یا مرد بودن وکیل، شرایط سنی و مواردی از این قبیل معیار درستی برای انتخاب وکیل خوب نیست. چه بسا وکیل‌های جوانی که سابقه درخشان‌تری نسبت به همکاران خود رقم زده‌اند.
بازار داغ تبلیغات در این روزها وکلا را نیز بی نسیب نگذاشته است. اما باید بدانید که تبلیغات برای وکلا ممنوع است! بنابراین وکیلی که از طریق پیامک یا سایر روش‌ها سعی در تبلیغ خود و اسم خود دارد، در واقع از قانون سرپیچی کرده است. حال شما بگویید چنین فردی می‌تواند از شما دفاع کند؟ یا بهتر بپرسیم آیا شما حاضرید یک وکیل مدافع قانون‌شکن داشته باشید؟! این موارد هم به کنار، چگونه می‌توان یک وکیل را صرفا از روی تبلیغ انتخاب کرد؟ وکیل‌ها در جریان پرونده اطلاعات مهمی را در اختیار دارند. پس باید افراد بسیار قابل اعتمادی باشند که اغلب نیاز به شناختی بیشتر از یک تبلیغ مطرح است.
در نهایت با انتخاب وکیل خود، می‌توانید سوابق حقوقی او را مورد بررسی قرار دهید. برای این کار هم کافی است که کانون وکلای دادگستری مراجعه کرده و مدارک حقوقی وکیل را درخواست نمایید. با این اقدام می‌توانید مطمئن شوید که وکیل دارای سابقه کیفری یا حقوقی نیست.
در شهرهای بزرگ مانند تهران، تعداد وکیل‌های خوب نیز زیاد است. ممکن است حین انتخاب آن‌ها کمی دچار سردرگمی شوید. از همین رو باید کمی معیارهای خود را مشخص‌تر سازید تا بتوانید بهترین وکیل در تهران یا هر شهری که هستید را بیابید.
وکیل چه تعهداتی در مقابل موکل دارد؟
در هر قرار وکالتی طرفین (وکیل و موکل) تعهداتی نسبت به یکدیگر دارند. تعهدات وکیل نسبت به موکل خود به شرح زیر است:
- تحویل اموالی که در جریان پرونده توسط موکل هب وکیل امانت سپرده شده است.
- قبول مسئولیت خساراتی که به دلیل کوتاهی یا اشتباه وکیل، بر موکل وارد می‌شود.
- صورت‌حساب وکالت را باید تسلیم کند.
- توجه به مصلحت موکل در تمامی امور و اقداماتی که قرار است انجام دهد.
موکل چه تعهداتی در مقابل وکیل دارد؟
موکل نیز در قبال وکیل خود تعهداتی دارد که به شرح زیر است:
- پرداخت تمامی هزینه‌های دادگستری مانند هزینه اوراق، دادخواست، ایاب و ذهاب، دستمزد کارشناسی و ... (توجه داشته باشید در صورت عدم پرداخت به موقع و وقوع خسارت به موجب آن، موکل مسئول خسارت وارده خواهد بود.)
- عدم امکان فسخ قرار وکالت پس از پرداخت حق وکالت و انجام اولین اقدام توسط وکیل دادگستری
- ارائه تمامی اسناد و مدارک لازم به محض درخواست از سوی دادگاه یا وکیل
- معرفی شاهدها (در صورت لزوم) و حاضر کردن آن‌ها در دادگاه بر عهده موکل است.
- عدم تاثیر نتیجه دادگاه در حق وکالت؛ در واقع موکلین باید بدانند که وکیل تعهد موفقیت پرونده در دادگاه را نمی‌دهد. پس در صورت عدم موفقیت هم باید حق وکالت پرداخت شود.
- کارهای اداری خارج از دادگستری باید توسط موکل انجام شود.
اختیاراتی که یک وکیل می‌تواند داشته باشد
در وکالت‌نامه‌ها بخشی به عنوان اختیارات وکیل وجود دارد که کاملا دلخواه است؛ می‌تواند شامل تمام اختیارات باشد یا نباشد. انتخاب حوزه اختیارات وکیل بر عهده موکل است اما بهتر است در این زمینه به وکیل خود اعتماد کند.
زیرا یک وکیل خوب و باتجربه می‌داند در هر پرونده تا چه اندازه اختیارات لازم است تا بتواند بهترین نتیجه را رقم بزند. هرچه این محدوده اختیارات کمتر، میزان تسلط وکیل و قدرت تصمیم‌گیری او نیز کمتر شده و قطعا نتیجه هم مشخص نخواهد بود.
جمع‌بندی
با توجه به تمام مطالب فوق دریافتیم که یک وکیل خوب چه ویژگی‌هایی دارد و چگونه می‌توان بهترین وکیل را انتخاب کرد. قوانین حقوقی و قضایی به قدری پیچیده است که کوچک‌ترین غفلتی می‌تواند نتیجه پرونده را دقیقا معکوس کند. بنابراین اگر می‌خواهید شما پیروز پرونده باشید، بهترین کار این است که از تجربیات بهترین وکیل از نظر خودتان و جامعه، نهایت استفاده را ببرید.
