یکی از رایج‌ترین نوع طلاق در جامعه امروز، طلق عاطفی یا همان طلاق خاموش است. این نوع طلاق به مرور میان زن و مرد شکل می‌گیرد. زن و مردی که در زندگی مشترک به کرات دچار مشکل و جروبحث می‌شوند یا پس از مدتی متوجه اختلاف نظر جدی بین یکدیگر می‌گردند، نسبت به یکدیگر سرد شده و به اصطلاح طلاق عاطفی می‌گیرند. در طلاق عاطفی زوجین در یک خانه و در کنار هم زندگی می‌کنند بدون اینکه حس و توجهی نسبت به هم داشته باشند. اما علت این اتفاق چیست؟ چگونه باید از آن پیشگیری کرد؟ از کجا متوجه شویم که طلاق عاطفی گرفته‌ایم؟ در این مقاله می‌خواهیم در مورد طلاق عاطفی، علل و علائم و سایر نکات مهم آن صحبت کنیم.
رایج ترین علل و عوامل طلاق عاطفی
طلاق عاطفی می‌تواند ناشی از عوامل متعددی باشد که قبل یا حین ازدواج رخ می‌دهد. ریشه تمامی آن‌ها هم شکایت‌هایی است که همواره بیان می‌شوند اما تدبیری برای رفع و رجوع آن‌ها به کار گرفته نمی‌شود. برخی از این عوامل عبارتند از:
- عدم برخوداری از آمادگی و آگاهی کافی برای ازدواج
- اعتیاد به مواد مخدر، نوشیدنی‌های الکلی و یا هر عادت افراطی نامطلوب
- نداشتن فرزند
- خشونت زوجین
- نداشتن کار یا از دست دادن موقعیت اجتماعی
- تفاوت‌های فرهنگی بین خانواده‌های دو طرف
- تفاوت‌های شخصیتی و روحیات دو طرف
- ازدواج اجباری، چه به اجبار خانواده و چه به اجبار خود شخص که بنا به موقعیت اجتماعی فرد مقابل، صورت می‌گیرد.
- ازدواج مصلحتی که با هدف حل مشکل دو خانواده یا بین فامیل صورت می‌گیرد.
- ازدواج احساسی که بدون شناخت کافی از طرف مقابل صورت می‌گیرد.
- ازدواج در سنین بالا
- دخالت اطرافیان در زندگی شخصی زوجین
- ضعف زوجین در شناخت و برطرف کردن نیازهای یکدیگر
- اختلاف سنی زیاد
نشانه‌های طلاق عاطفی در زوجین چیست؟
نشانه‌های طلاق عاطفی تقریبا مشخص است؛ مگر اینکه دو طرف نخواهند این مسئله را باور کنند. زمان‌که حس آن‌ها نسبت به هم از بین برود یا بی تفاوت در کنار هم قرار گیرند، طلاق عاطفی رخ می‌دهد. اما برخی از بارزترین نشانه‌های این جدایی، عبارتند از:
- از بین رفتن شور و هیجان و حس شادی در کنار هم
- تمایل به گذران وقت خارج از خانه
- اختصاص ندادن وقت به همسر برای تفریح و هم‌صحبتی
- کاهش یا از بین رفتن احساسات و روابط عاطفی
- بی اعتمادی
- بی اهمیتی به تفکرات طرف مقابل
- نداشتن رابطه جنسی و عدم تمایل
- شکایت نکردن از روابط زناشویی و مشکلات آن در خانه
- ابراز مشکلات زناشویی در خارج از محیط خانه
- ابزار علاقه و توجه به فرزند بیشتر از همسر
- کم شدن وابستگی بین زوجین
- نپذیرفتن مشکلات و سکوت کردن
5 مرحله تا طلاق خاموش
بروز طلاق عاطفی را از ابتدا تا انتهای آن، می‌توان به 5 مرحله تقسیم کرد.
مرحله اول: مقصر تویی!
- در اولین مرحله از طلاق عاطفی، زن و مرد احساس استرس زیادی داشته و به دنبال زندگی آرامی هستند. همزمان هر یک، دیگری را مقصر تمامی مسائل پیش‌آمده می‌داند. همین امر موجب کاهش عزت نفس و بروز آسیب‌های جدی برای آن‌ها می‌شود.
مرحله دوم: غرق در غم و اندوه
در این مرحله هر دو طرف دچار غم و ناراحتی فراوانی می‌شوند. به نحوی که تمرکز و فعالیت‌های روزانه آن‌ها نیز دچار اختلال می‌گردد.
مرحله سوم: خشم یا ترس؟
پس از مشکلات پیش‌آمده، زن و مرد حس پرخاشگری و خشمی نسبت به تمامی اطرافیان خود دارند؛ زن به سایر مردها و مرد به سایر زن ها! این خشم می‌تواند حتی نسبت به فرزندان نیز بروز کند. اما در حقیقت این حس خشم، ناشی از ترسی است که نسبت به آینده درون زوجین شکل می‌گیرد.
مرحله چهارم: تصمیم به تنهایی
در این مرحله هر یک از طرفین سعی می‌کند که نیازهای خود را نسبت به دیگری نادیده بگیرد و بر روی توسعه فردی خود تمرکز کند. آن‌ها سعی می‌کنند شخصیت خود را بازسازی کرده تا بتوانند برای ادامه مسیر تصمیم بگیرند.
مرحله پنجم: بازگشت به زندگی
در نهایت هر یک از دو طرف این احساس را دارد که اکنون تمرکز بیشتری روی زندگی خود دارد و می‌تواند برنامه ای درازمدت برای خود ترتیب دهد. اگر دو طرف همزمان به این مرحله برسند، طلاق قانونی بدون نیاز به محاکم قضایی برای آن‌ها اجرا می‌شود.
تاثیر طلاق عاطفی بر خانواده
طلاق عاطفی تاثیرات مخرب زیادی در زن و مرد و حتی فرزندان آن‌ها دارد. به طور کلی جدی‌ترین این آسیب‌ها شامل از بین رفتن اعتماد بین افراد، سوءتفاهم‌های مکرر، نبود حس امنیت، تکرار اشتباه و شکست‌های پیاپی می‌باشد.
افراد در این شرایط احساسات سرکوب شده فراوانی در خود دارند که در طول زمان موجب افسردگی، سرخوردگی و ابتلای آن‌ها به بیماری‌های روحی و روانی متعدد می شود.
تاثیر طلاق عاطفی بر زن و مرد
زوج‌هایی که با وجود طلاق خاموش، همچنان در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند هرکدام دلایل خاص خود را دارند. شاید حتی برخی از آن‌ها در خارج از محیط منزل فرد دیگری را برای پر کردن خلا عاطفی خود انتخاب کرده باشند.
چراکه این زوج‌ها در کنار هم هیچ حس شادی و همدلی نداشته و تنها به اجبار در زیر یک سقف و کنار یکدیگر، زندگی سرد خود را ادامه می‌دهند.
زنانی که به زندگی در این شرایط ادامه می‌دهند اغلب یا توانایی تامین معاش خود را به‌صورت مستقل نداشته و یا به هر دلیلی، پشتوانه مادی و معنوی جز همسر خود ندارند. همچنین در بسیاری از موارد، وابستگی مادر به فرزندان مانع جدایی قانونی او از همسرش می‌شود.
اما مردانی که در این شرایط زندگی خود را، هرچند سرد ادامه می‌دهند، افرادی هستند که توانایی مالی خوبی نداشته و یا قادر به پرداخت مهریه پس از ازدواج نیستند.
تاثیر طلاق عاطفی بر فرزندان
تاثیر طلاق عاطفی جدا از زوجین، برای فرزندان نیز آسیب‌های جدی خواهد داشت. این آسیب‌ها می‌تواند به صورت موارد زیر بروز کند:
- طلاق به دلیل اعتیاد
- تشکیل روابط ناسالم
- فرار از منزل و گذراندن زمان زیادی از روز در خارج از خانه
- ابتلا به افسردگی و اضطراب
- بروز اختلالات روحی و روانی
- تحت تاثیر قرار دادن زندگی مشترک آن‌ها در آینده
حکم شرعی طلاق عاطفی چیست؟
با توجه عدم ثبت قانونی طلاق عاطفی، برخی بر این باورند که می‌توانند همزمان با فردی دیگر وارد رابطه شوند. اما مطابق با احکام شرعی در اسلام باید بگوییم که تنها به دلیل وقوع طلاق عاطفی این اقدام پذیرفته نیست. یعنی برای برقراری ارتباط با فردی دیگر، زوجین باید به‌صرت قانونی از هم جدا شوند. البته خانم‌ها پس از مدت زمان مشخصی از طلاق قانونی و صدور سند مربوط به آن، می‌توانند وارد رابطه با فردی جدید و ازدواج با شوند.
نقش مشاور در کاهش طلاق عاطفی
در زوج‌هایی که طلاق خاموش را تجربه می‌کنند، اغلب اهمیت مراجعه به مشاور یا زوج‌درمانی نادیده گرفته می‌شود. این موضوع هم قبل از ازدواج و هم بعد از آن اهمیت دارد و می‌تواند به استحکام روابط بین زن و مرد، کمک کند.
این جلسات به این منظور برگزار می‌شوند که طرفین متوجه شوند مشکل آن‌ها رفتار فردی نیست بلکه میان فردی است و هردو باید برای حل آن بجنگند.
چگونه از بروز طلاق عاطفی جلوگیری کنیم؟
عاقبت بسیاری از طلاق‌های عاطفی به طلاق قانونی ختم می‌شود. اما چگونه می‌توان از بروز طلاق عاطفی از همان ابتدا پیشگیری کرد؟
- به شریک زندگی خود احترام گذاشته و همواره قدردان محبت‌های او باشید.
- به حریم شخصی همسر خود احترام بگذارید اما بیش از اندازه هم از او دور نشوید؛ دوری یا نزدیکی زیاد، آفت هر رابطه‌ای است.
- به رابطه خود تعهد داشته باشید و این فکر که زندگی شما بدون ازدواج چطور می‌شد را فراموش کنید.
- سعی نکنید که طرف مقابل خود را کنترل کنید و او را آزار دهید.
- با یکدیگر صحبت کنید و گوش شنوای هم باشید. ارتباط کلامی خود را قطع نکنید.
- مسائل مالی را به کمک یکدیگر بهبود ببخشید. خواسته‌های معقول داشته و برای بودجه‌بندی با هم به توافق برسید.
- خاطره‌های گذشته خود را زنده سازید؛ با یادآوری یا تکرار مجدد آن‌ها.
- زمانی را برای تفریح و وقت‌گذرانی با یکدیگر اختصاص دهید.
- عذرخواهی به موقع و بخشش به موقع را فراموش نکنید. کینه‌دوزی طولانی مدت، می‌تواند مهر و احساس بین دو فرد را از بین برده و منجر به جدایی شود.
- از مشاور و راهنماهای کاربلد در این زمینه کمک بگیرید.
و در آخر
طلاق عاطفی شاید در جایی ثبت نشود اما نوعی توافق نامرئی بین زن و مرد است که به مرور آسیب‌های روحی و روانی متعددی برای آن‌ها یا فرزندانشان به وجود می‌آورد. بنابراین بهتر است پیش از ازدواج از تصمیم خود مطمئن شوید و از راهکارهایی که به منظور پیشگیری از طلاق خاموش استفاده نمایید.
